ബംഗ്ലാദേശിന്റെ അന്താരാഷ്ട്ര ക്രൈംസ് ട്രിബ്യൂണൽ (ICT), മുൻ പ്രധാനമന്ത്രി ഷെയ്ഖ് ഹസീനയെ 2024-ൽ വിദ്യാർത്ഥി പ്രക്ഷോഭങ്ങൾ അടിച്ചമർത്തിയതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മനുഷ്യരാശിക്കെതിരായ കുറ്റകൃത്യങ്ങൾക്ക് വിചാരണ ചെയ്യാൻ തുടങ്ങി. ഈ പ്രക്ഷോഭങ്ങൾ ഒരു കൂട്ട പ്രക്ഷോഭമായി മാറുകയും പിന്നീട് അവരുടെ ഗവൺമെന്റിന്റെ പതനത്തിന് കാരണമാവുകയും ചെയ്തു. പ്രോസിക്യൂഷൻ പരമാവധി ശിക്ഷ നൽകണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.

ഹസീനയുടെ രണ്ട് പ്രധാന സഹായികളായ മുൻ ആഭ്യന്തര മന്ത്രി അസദുസ്സമാൻ ഖാൻ കമാൽ, മുൻ ഇൻസ്പെക്ടർ ജനറൽ ഓഫ് പോലീസ് ചൗധരി അബ്ദുള്ള അൽ മാമുൻ എന്നിവരെയും കേസിൽ കൂട്ടുപ്രതികളായി പ്രോസിക്യൂഷൻ നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്തു. അതിലൊരാൾ കേസിൽ ഒരു സ്റ്റേറ്റ് സാക്ഷിയാകാൻ സമ്മതിച്ചതായും റിപ്പോർട്ടുകളുണ്ട്. 2024 ഓഗസ്റ്റിൽ ബംഗ്ലാദേശിൽ നിന്ന് പലായനം ചെയ്ത ഷെയ്ഖ് ഹസീന ഇപ്പോൾ ഇന്ത്യയിലാണ് താമസിക്കുന്നത്

സർക്കാർ നിയമിച്ച ഇടക്കാല ചീഫ് പ്രോസിക്യൂട്ടർ താജുൽ ഇസ്ലാം തന്റെ പ്രാരംഭ പ്രസ്താവനയിൽ ഹസീനയെ "എല്ലാ കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെയും കാതൽ" എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. 

ഹസീനയ്‌ക്കെതിരെ നിരവധി കുറ്റങ്ങൾ ചുമത്തി ഐസിടി നടപടികൾ ആരംഭിച്ചു, അതിൽ പ്രധാനം കഴിഞ്ഞ വർഷം സ്റ്റുഡന്റ്സ് എഗൈൻസ്റ്റ് ഡിസ്ക്രിമിനേഷൻ (എസ്എഡി) നയിച്ച അക്രമാസക്തമായ തെരുവ് പ്രചാരണം 2024 ഓഗസ്റ്റ് 5 ന് അവരുടെ അവാമി ലീഗ് സർക്കാരിനെ താഴെയിറക്കാൻ നടത്തിയ കൊലപാതകങ്ങളും പീഡനങ്ങളുമാണ്. 

പ്രതിഷേധത്തിനിടെ പരിക്കേറ്റ വ്യക്തികളിൽ നിന്നും അക്രമത്തിന് ദൃക്‌സാക്ഷികളിൽ നിന്നുമുള്ള മൊഴികൾ വരും ദിവസങ്ങളിൽ ഹാജരാക്കുമെന്ന് പ്രോസിക്യൂഷൻ അറിയിച്ചു. വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന അസ്വസ്ഥതകൾക്കിടയിൽ കഴിഞ്ഞ വർഷം ഓഗസ്റ്റ് 5 ന് ബംഗ്ലാദേശിൽ നിന്ന് പലായനം ചെയ്ത ഹസീന നിലവിൽ ഇന്ത്യയിലാണ് താമസിക്കുന്നത്.

മുൻ ആഭ്യന്തരമന്ത്രി കമലും പിന്നീട് അയൽരാജ്യത്ത് അഭയം തേടിയതായി റിപ്പോർട്ടുണ്ട്. മുഹമ്മദ് യൂനസിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഇടക്കാല സർക്കാർ ഹസീനയെ കൈമാറണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ടെങ്കിലും ഇന്ത്യ ഇതുവരെ അഭ്യർത്ഥനയോട് പ്രതികരിച്ചിട്ടില്ല.

1971-ലെ ബംഗ്ലാദേശ് വിമോചന യുദ്ധത്തിലെ യുദ്ധക്കുറ്റങ്ങൾ അന്വേഷിക്കുന്നതിനായി സ്ഥാപിതമായ ഐസിടി, ജൂലൈ 10-ന് ഹസീന, കമാൽ, മാമുൻ എന്നിവർക്കെതിരെ കുറ്റം ചുമത്തി. കഴിഞ്ഞ മാസം, കോടതിയലക്ഷ്യ കേസിൽ ഹസീനയെ ആറ് മാസത്തെ തടവിന് ഐസിടി ശിക്ഷിച്ചു.

കഴിഞ്ഞ വർഷം ഓഗസ്റ്റിൽ അധികാരമൊഴിഞ്ഞതിനുശേഷം 77 കാരിയായ അവാമി ലീഗ് നേതാവിന് ഏതെങ്കിലും കേസിൽ ശിക്ഷ വിധിക്കുന്നത് ഇതാദ്യമായാണ്. ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ അവകാശ ഓഫീസ് റിപ്പോർട്ട് അനുസരിച്ച്, കഴിഞ്ഞ വർഷം ജൂലൈ 15 നും ഓഗസ്റ്റ് 15 നും ഇടയിൽ ഹസീനയുടെ സർക്കാർ പ്രതിഷേധക്കാർക്കെതിരെ സുരക്ഷാ നടപടികൾ സ്വീകരിക്കാൻ ഉത്തരവിട്ടതിനെത്തുടർന്ന് 1,400 പേർ വരെ കൊല്ലപ്പെട്ടു.