മഹാരാഷ്ട്രയുടെ രാഷ്ട്രീയ ഭൂപടത്തിൽ വീണ്ടും ശക്തമായ ഒരു അടയാളം പതിപ്പിച്ചുകൊണ്ട്, മുനിസിപ്പൽ കൗൺസിലുകളിലേക്കും നഗര പഞ്ചായത്തുകളിലേക്കും നടന്ന തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളിൽ ഭരണകക്ഷിയായ മഹായുതി സഖ്യം വ്യക്തമായ ആധിപത്യം സ്ഥാപിച്ചു. ഒരു വർഷം മുൻപ് നടന്ന നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ വിജയം നേടിയതിന്റെ തുടർച്ചയായി, ഈ തിരഞ്ഞെടുപ്പിലും ഭാരതീയ ജനതാ പാർട്ടി ഏറ്റവും വലിയ ഒറ്റകക്ഷിയായി ഉയർന്നത് മഹാരാഷ്ട്രയിലെ അധികാര രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ ദിശ മാറിയെന്നതിന്റെ സൂചനയായി വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നു.

ആകെ 117 തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ കൗൺസിൽ പ്രസിഡന്റുമാരെ വിജയിപ്പിച്ച ബിജെപി, തദ്ദേശതലത്തിൽ തന്നെ തന്റെ സംഘടനാ ശക്തി ഉറപ്പിച്ചു. അതേസമയം, സഖ്യകക്ഷിയായിരുന്നിട്ടും പല ഇടങ്ങളിലും ബിജെപിയുമായി നേരിട്ട് ഏറ്റുമുട്ടലുകൾ നടത്തിയ ശിവസേന (ഏക്‌നാഥ് ഷിൻഡെ വിഭാഗം) 53 കൗൺസിൽ പ്രസിഡന്റുമാരെ വിജയിപ്പിച്ച് രണ്ടാം സ്ഥാനത്ത് എത്തി. അജിത് പവാറിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള എൻസിപി 37 പ്രസിഡന്റുമാരുമായി മൂന്നാം സ്ഥാനത്തും, കോൺഗ്രസ് 28 സ്ഥാനങ്ങളുമായി പിന്നിലുമായി. പ്രതിപക്ഷ മഹാ വികാസ് അഘാഡിയിലെ (എംവിഎ) പ്രധാന ഘടകങ്ങളായ ശിവസേന (ഉദ്ധവ് താക്കറെ)യും എൻസിപി (ശരദ് പവാർ)യും വളരെ ദുർബലമായ പ്രകടനമാണ് കാഴ്ചവെച്ചത്.

ഈ ഫലങ്ങൾ ഏറ്റവും കൂടുതൽ രാഷ്ട്രീയ പ്രാധാന്യം നേടുന്നത് ഏക്‌നാഥ് ഷിൻഡെയ്ക്കാണ്. പൊതുജനവികാരം ഉദ്ധവ് താക്കറെയുടെ പക്ഷത്തല്ല, മറിച്ച് ഷിൻഡെയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ശിവസേനയ്ക്കൊപ്പമാണെന്ന് ഈ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് വീണ്ടും തെളിയിച്ചുവെന്നാണ് രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകരുടെ വിലയിരുത്തൽ. കൗൺസിൽ പ്രസിഡന്റുമാരുടെ എണ്ണത്തിൽ ഉദ്ധവ് താക്കറെ ഒറ്റ അക്കത്തിൽ ഒതുങ്ങിയപ്പോൾ, ഷിൻഡെ ശക്തമായ ഒരു രാഷ്ട്രീയ അടിത്തറ തദ്ദേശതലത്തിൽ തന്നെ ഉറപ്പിച്ചു.

മുംബൈ സർവകലാശാലയിലെ രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്ര ഗവേഷകനായ സഞ്ജയ് പാട്ടീൽ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നത്, “ബിജെപി ഒന്നാം സ്ഥാനത്തും ഷിൻഡെ ശിവസേന രണ്ടാം സ്ഥാനത്തുമാകുമെന്നത് പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും, ഷിൻഡെയ്ക്ക് ലഭിച്ച വിജയം മിക്ക നിരീക്ഷകരുടെയും കണക്കുകൂട്ടലുകൾ മറികടന്നതാണ്” എന്നതാണ്. അടുത്ത നിയമസഭാ, കോർപ്പറേഷൻ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളിൽ ഷിൻഡെയ്ക്ക് വ്യക്തമായ മുൻതൂക്കം നൽകുന്ന വിധിയാണിതെന്നും അദ്ദേഹം വിലയിരുത്തുന്നു.

മുഖ്യമന്ത്രി ദേവേന്ദ്ര ഫഡ്‌നാവിസ് ഈ വിജയം മഹാരാഷ്ട്ര രാഷ്ട്രീയത്തിലെ അപൂർവ നാഴികക്കല്ലാണെന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു. കഴിഞ്ഞ 20–25 വർഷത്തിനിടെ ഒരു പാർട്ടിക്കും ലഭിക്കാത്ത തരത്തിലുള്ള തദ്ദേശതല വിജയം മഹായുതി നേടിയതായും, ബിജെപിക്ക് മാത്രം 3,352 കൗൺസിലർമാരെ വിജയിപ്പിക്കാൻ കഴിഞ്ഞതായും അദ്ദേഹം വ്യക്തമാക്കി. ഇത് മൊത്തം കൗൺസിലർമാരിൽ ഏകദേശം 48 ശതമാനമാണ് — ‘ജനങ്ങളുടെ വലിയ ജനവിധി’ എന്നായിരുന്നു ഫഡ്‌നാവിസിന്റെ വിലയിരുത്തൽ.

ഷിൻഡെയുടെ പ്രതികരണങ്ങളും അത്രതന്നെ ആത്മവിശ്വാസം നിറഞ്ഞതായിരുന്നു. താനെയെ മാത്രം ശക്തികേന്ദ്രമായി കാണുന്ന വിമർശനങ്ങൾക്ക് മറുപടിയായാണ് ഈ ഫലമെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. “ശിവസേന എല്ലാ വീടുകളിലും എത്തിയിട്ടുണ്ട്. ചെറിയ നഗരങ്ങളിലും ഗ്രാമങ്ങളിലും പോലും ഈ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ശിവസേനയുടെ വില്ലും അമ്പും ഉയരുന്നതാണ് തെളിയിച്ചത്,” എന്നാണ് ഷിൻഡെയുടെ പ്രതികരണം. മഹായുതിയിൽ ബിജെപി ‘സെഞ്ച്വറി’ നേടിയപ്പോൾ, ശിവസേന ‘അർധ സെഞ്ച്വറി’ പിന്നിട്ടതായും, കുറച്ച് സീറ്റുകളിൽ മത്സരിച്ചിട്ടും മികച്ച സ്ട്രൈക്ക് റേറ്റ് കൈവരിച്ചുവെന്നും അദ്ദേഹം ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.

അതേസമയം, മഹായുതിക്കുള്ളിലെ അധികാര വടംവലിയും ഈ തിരഞ്ഞെടുപ്പിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ തുറന്നു കാണപ്പെട്ടു. തെരഞ്ഞെടുപ്പിന്റെ ആദ്യ ഘട്ടത്തിൽ തന്നെ ബിജെപിയും ഷിൻഡെ ശിവസേനയും തമ്മിലുള്ള ഏറ്റുമുട്ടൽ കടുപ്പമായി. ഒരു ഘട്ടത്തിൽ, ശിവസേന മന്ത്രിമാർ മന്ത്രിസഭാ യോഗം ബഹിഷ്കരിച്ചതും, കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തര മന്ത്രി അമിത് ഷായോടുള്ള ഷിൻഡെയുടെ അസന്തോഷവും റിപ്പോർട്ടുകളിലുണ്ടായിരുന്നു. ഒടുവിൽ, വരാനിരിക്കുന്ന വലിയ മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളിൽ ഒരുമിച്ച് മത്സരിക്കാമെന്ന ധാരണയിലാണ് ഇരു കക്ഷികളും എത്തിയത്.

പ്രതിപക്ഷത്തിനായി ഈ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് വലിയ തിരിച്ചടിയായി. എംവിഎ സഖ്യത്തിലെ പാർട്ടികൾ മന്ദഗതിയിലുള്ള പ്രചാരണമാണ് നടത്തിയത്. ചില പോക്കറ്റുകളിൽ കോൺഗ്രസിന് നേട്ടങ്ങൾ ഉണ്ടായെങ്കിലും, ആകെ ചിത്രം മഹായുതിയുടെ അനുകൂലമായിരുന്നു. കള്ളവോട്ട്, പണവിനിയോഗം, അധികാര ദുരുപയോഗം എന്നിവ ആരോപിച്ച് പ്രതിപക്ഷ നേതാക്കൾ ഫലത്തെ വിമർശിച്ചു. മഹാരാഷ്ട്ര കോൺഗ്രസ് പ്രസിഡന്റ് ഹർഷവർദ്ധൻ സപ്കൽ, സംസ്ഥാന തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷന്റെ പങ്കിനെ പോലും ചോദ്യം ചെയ്തു.

ഇതിനിടയിൽ, ജനുവരിയിൽ നടക്കാനിരിക്കുന്ന ബ്രിഹൻമുംബൈ മുനിസിപ്പൽ കോർപ്പറേഷൻ (ബിഎംസി) ഉൾപ്പെടെയുള്ള 29 വലിയ കോർപ്പറേഷനുകളുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് ഈ ഫലം ഒരു മുൻസൂചനയായി മാറിയിട്ടുണ്ട്. വർഷങ്ങളായി നീണ്ടുനിന്ന തെരഞ്ഞെടുപ്പ് വൈകിപ്പുകൾക്ക് ശേഷം, മഹാരാഷ്ട്രയിലെ തദ്ദേശതല രാഷ്ട്രീയം വീണ്ടും സജീവമാകുകയാണ്. ഈ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ഫലങ്ങൾ, മഹായുതി സഖ്യത്തിനുള്ളിലെ ശക്തി സമവാക്യങ്ങളും, പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ പുനർനിർമ്മാണം എത്ര അനിവാര്യമാണെന്നതും ഒരേസമയം വ്യക്തമാക്കുന്നു.